Clair Obscur: Expedition 33 (2025)

Er is inmiddels gameplay van uitgebracht. Ziet er prachtig uit! Een turn based RPG met next-gen AAA graphics. Bizarre wereld met creatieve designs en een interessant klinkend verhaal. Deze in de gaten houden.

Krijgt ook enorm goede kritieken, met een gemiddelde boven de 90. Ik heb 'm ook maar direct besteld.

Ook eentje voor mijn wishlist.

Als ik klaar ben met South of Midnight (bijna) dan pak ik deze op gezien de positieve kritieken. Ook gewoon weer meteen in Gamepass, mooi.

Nu een paar uur onderweg en dit heeft toch wel alles in huis om een waar pareltje te worden hoor. Ten eerste is de muziek helemaal fantastisch. Van de proloog tot de eerste omgevingen: alle muziekstukken zijn uniek en meesterlijk uitgevoerd. Echt schitterend.

Het gevechtssysteem is, vooral voor een turn-based RPG, heel actievol. Je bent constant bezig om synergy te creëren tussen de skills van de personages en het feit dat je zelf moet blocken en ontwijken voegt een interessante dimensie toe. Het verhaal is toe nu toe ook boeiend en ik speel constant met een grote glimlach op mijn gezicht.

In het begin kreeg ik op een bepaald moment een gevoel dat ik sinds NieR Replicant niet meer heb gehad. Een soort combinatie van muziek, verhaal en de manier waarop de wereld in beeld werd gebracht. En een vergelijking met NieR maak ik niet lichtzinnig. Heel benieuwd naar wat er nog komen gaat.

Dit spel is gewoon nergens fysiek te vinden. Ik had het twee weken geleden bij de fnac besteld, maar die bestelling is nooit aangekomen en uiteindelijk afgezegd omdat ze geen voorraad meer hadden. Erg frustrerend, waarom printen die dit gewoon niet (sneller) bij? Wat is daar weer aan de hand, willen die dan niet nog meer verkopen?

Eventjes honderdduizenden of misschien zelfs miljoenen fysieke exemplaren drukken is waarschijnlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Al helemaal voor een kleine uitgeverij als Kepler. Die hebben vast andere ketenpartners voor de fysieke exemplaren en nu moeten ze waarschijnlijk weer achteraan aansluiten. Even snel gegoogeld en voor Europa lijkt Bandai Namco de fysieke exemplaren te doen. Op zich geen kleine distributeur natuurlijk, maar wat ik net zeg, waarschijnlijk gewoon een kwestie van achteraan aansluiten.

Volgens mij heeft Kepler er simpelweg gewoon niet op gerekend dat het zo'n (financieel) succes zou worden. Inmiddels hebben ze wel toegezegd dat er sowieso nieuwe fysieke exemplaren gedrukt zullen worden, maar wanneer precies is nog maar de vraag. Achteraf gezien heb ik dan echt geluk gehad, want ik heb mijn fysieke exemplaar ook zo'n week of twee geleden besteld (en gelukkig wel ontvangen).

For Those Who Come After

Toen vorig jaar Clair Obscur werd aangekondigd, leek het me een beetje te mooi om waar te zijn. Zo’n schitterend uitziende, AAA-achtige RPG met een gave interactieve turn-based combat, prachtige muziek en een interessant klinkend verhaal? Een beginnende studio gaat dat toch nooit voor elkaar krijgen? Ik was op z’n zachtst gezegd sceptisch, maar ik gunde het ze van harte. Inmiddels blijkt dat ze het gewoon echt geflikt hebben.

Clair Obscur is werkelijk waar een fantastisch avontuur. Zowel fantastisch in de zin van geweldig, maar ook fantastisch in de zin dat alles zo ontzettend creatief en boordevol fantasie oogt. Het visueel design is ronduit magisch en wonderlijk. Van het schilderachtige omgevingsdesign en het knusse oldskool gevoel van de wereldmap, tot het design van personages, wezens, vrienden en vijanden die je allemaal tegenkomt. En dat wordt allemaal begeleid door een subliem mooie soundtrack, oprecht een van de beste die ik in jaren heb gehoord.

In een game doe je echter meer dan alleen kijken en luisteren, dus hoe zit dat met de gameplay? Het gevechtssysteem is een interessante combinatie van traditionele (Japanse) turn-based aangevuld met QTE’s, getimede knoppen en andere real-time elementen. Denk bijvoorbeeld aan een Persona x Mario RPG. Ik heb ook wel vergelijkingen met andere games voorbij zien komen, zoals The Legend of Dragoon, maar daar ben ik niet echt bekend mee. Hoe dan ook, Sandfall lijkt diverse elementen van andere soorten RPG’s gemixt te hebben en die combinatie werkt heerlijk verfrissend. Op basis van de eerste beelden had ik wel verwacht dat dat goed bij mij zou aanslaan.

Wat ik echter niet verwachtte, is dat het geheel ook nog eens alleraardigst geschreven is. Niet alleen het intrigerende hoofdverhaal, dat veel meer om het lijf heeft dan je in eerste instantie zou verwachten, maar ook de manier waarop de wereld van Clair Obscur is vormgegeven. Daarnaast zijn de personages goed geschreven en uitgediept – met name de eigen teamleden. Door een mooie combinatie van melancholische drama en hilarische komedie kom je in een relatief korte tijd veel over je teamgenoten te weten en ga je steeds meer om ze geven.

Ondanks dat dit natuurlijk een topprestatie van Sandfall is, zijn er toch enkele punten die ik minder goed vond. Om te beginnen is het level design best zwak. In feite zijn het gewoon (weliswaar schitterende) gangen die je doorloopt, met hier en daar wat aftakkingen waar je (vaak oninteressante) loot kunt vinden. Die aftakkingen lopen vaak of dood of leiden terug tot het hoofdpad. Wat dat betreft heel standaard en juist heel onkarakteristiek voor al het creatieve dat Clair Obscur uitstekend doet.

Daarnaast is er in de post-game niet echt veel te doen. En wat er wel te doen is, is mijns inziens best ongebalanceerd. Met mijn teamleden allemaal rond level 55/60 had ik bijvoorbeeld geen enkele moeite met het laatste baasgevecht van het verhaal. Maar in de post-game heb je een aantal optionele baasgevechten die gigantisch disproportioneel veel moeilijker zijn en waar je nog veel te underleveled voor bent. De bedoeling is waarschijnlijk dan dat je nog wat verder moet grinden, maar er is vrij weinig in de post-game om mee te grinden.

En als ik ten slotte echt nog over één punt moet muggenziften, dan is het misschien wel dat het qua replay-value mogelijk niet veel om het lijf zal hebben. Maar misschien is het oneerlijk om dat nu als een minpuntje te zien, want de eerste keer was – en is – magisch.

In 2025 niet echt meer zo een punt met het aantal (J)RPG's dat er jaarlijks op je wordt losgelaten denk ik nee. Maar hoeveel uur heb je er eigenlijk ingestoken (min of meer), zijn je party-members wel of niet romancable (ik meen daar tussen neus, oren, koffie en bios iets van te hebben opgevangen?) en zijn die dungeons of de maps in ieder geval wel wat interessanter dan bvb die van Final Fantasy XIII (nog steeds een beetje een klein dieptepunt voor mij).

Volgens mijn savefile zit ik nu precies op 50 uur. Daarvan zijn de laatste uurtjes wel post-game, dus al met al zo'n 45 uur voor het verhaal en de daarbij horende verkenning. En wat romances betreft, nee, niet echt. Althans, niet à la een BioWare ofzo bijvoorbeeld. Hele lichte spoilers: Met twee personages kun je bij het maximaliseren van de vriendschap wel een fling starten, maar dat is dusdanig beperkt en oppervlakkig dat ik niet echt van romance zou spreken.

FF13 heb ik zelf nooit gespeeld, maar de maps zijn - ondanks dat het visueel schitterend is - niet echt denderend qua level design. Het oogt ruim, maar strikt gesproken heeft het level design meer weg van wat soms laatdunkend ook wel een "hallway simulator" wordt genoemd (net als FF7 Remake dat bijvoorbeeld ook had). Dat gezegd hebbende, de art direction, combat, muziek en sfeer maken heel veel goed.

Ik ben ook al een aantal van dit soort bazen tegengekomen. Een deel kan je, als je zo goed als perfect speelt, ook op lagere levels verslaan. Die geheime baas in de Stone Wave Cliffs bijvoorbeeld. Dat ding heeft je gewoon in één hit neer, maar met mijn team van rond lvl 35 kon ik hem wel aan. Was een leuke challenge moet ik zeggen. Misschien is een groot deel bedoeld voor New Game+?

Kan me overigens heel goed vinden in je mening en kritiekpunten. Ben zelf heel rustig aan bezig, maar ik neig tot nu toe ook naar een zeer hoog cijfer...

Een pareltje van een debuut en hopelijk het mooie begin voor deze developer. Combinatie van mooie plot, interessante karakters, uitdagende gameplay en prachtige muziek. Een goed begin is het halve werk en als je het verhaal zo kan introduceren zoals hier het geval is met een cutscene van de eerste gommage, dan heb je bij mij een streepje voor.

Eigenlijk is dit het spel wat de laatste Final Fantasy 's (remakes uitgezonderd) had moeten zijn. Niet lang geleden FF16 gespeeld en dat stelt wel erg teleur. Daar heb je meer het gevoel dat je een Devil May Cry-esque hallway simulator aan het spelen bent. CO brengt het ouderwetse turn based combat terug, een open wereld en de focus op meerdere karakters ipv alleen de protagonist. Ben nu in de laatste act, en er valt nog zoveel te ontdekken. Wordt wel een stuk pittiger, dodgen en parryen blijft heel tricky maar geeft ook een beetje een souls like gevoel.

4,5*

Uiteindelijk uitgespeeld en platinum gehaald met 80u op de teller. Toegegeven, op het eind wel mijn weg er doorheen gecheesed met specifieke builds die het een stuk makkelijker maken.

De makers hebben heel goed gekeken naar traditionele rpg's zoals FF, maar vlagen van bijv. Persona zie je ook terug in met name het gebruik van abilities. Het bouwen van builds en Lumina gebruik is weer geïnspireerd door souls likes, evenals de toevoegingen van dodges en parry's.

Benieuwd of dit een stand alone game gaat worden of dat ze door het grote succes van deze debuut een nieuwe franchise / reeks hebben gecreëerd.

Inmiddels bijna 20 uur erin gestoken en ja, dit is een erg goed spel. Maar naast een prachtige sfeer en wat tot nu toe een boeiend verhaal lijkt, is de eigenlijke ster van het spel de zogezegd turn-based combat. En daar heb ik spijtig genoeg een beetje een probleem mee, op een of andere manier vind ik het lezen van de timing erg verwarrend, vaker wel dan niet kan ik dan ook een aanval niet ontwijken. Toegegeven, met wat oefening wordt het beter, en bij de paar bazen tot nu toe is het altijd gelukt. Ook heb je best wel een makkelijke manier om te grinden, mijn hoop is daarom dat ik het verhaal kan afspelen, ook al is het maar met extra grinding. Zodat stats compenseren voor mijn gebrek aan inzicht in de aanvalspatronen.

Turn-based Sekiro.

Ik heb dit spel toevallig net na Sekiro gespeeld, dus voor mij ligt die vergelijking erg voor de hand. Net als in Sekiro zijn parries hier namelijk een essentieel onderdeel van de gameplay: je kunt er AP mee herwinnen (waarmee je skills kan activeren) en counterattacks triggeren (wat zeker bij latere boss fights essentieel is om ze binnen een redelijke termijn te verslaan). Maar ironisch genoeg is het parry-systeem hier, in ieder geval in het begin, in veel opzichten minder vergevend dan in Sekiro. In Sekiro kwam je er bij snelle aanvallen vaak mee weg om te button mashen (hoewel dat uiteraard niet aangemoedigd werd, want 'perfect parries' zorgden voor bonus damage), en als je een parry miste raakte dat alleen je 'stamina'. Maar in dit spel zijn parries ten eerste moeilijker (button mashen werkt niet en het parry window is smal, dus je moet echt goed de timing van aanvallen leren - daardoor raadt het spel ook aan om met 'dodges' te beginnen, die iets minder precisie vergen), en ten tweede zijn de kosten groter als je een parry mist: met name in het begin ben je dan meteen een groot deel van je HP kwijt. De eerste Chromatic miniboss die ik tegenkwam was wat dat betreft een humbling experience: ik dacht na Sekiro redelijk goed te zijn in parries, en daar komt dan een boss fight waarin iedere aanval je in één klap doodt, terwijl ik nog bezig was om het parry window te leren. Maar als je het parry-systeem eenmaal een beetje onder de knie hebt is het erg leuk om te doen: net als in Sekiro is het heel bevredigend om een complexe combo perfect te pareren. En als je verder in het spel bent zijn de gevolgen van het missen van een parry een stuk minder zwaar doordat je meer HP hebt en pictos en luminas je allerlei middelen geven om HP te herwinnen. Dus ondanks het best taaie systeem was het over het algemeen (op een aantal gebieden en gevechten na) zeker niet zo moeilijk als Sekiro.

Één belangrijke reden daarvoor is overigens dat het erg makkelijk is om 'overleveled' te raken. 3bdelilah schrijft hierboven dat er in de post-game weinig te doen is, maar daar ben ik het zeker niet mee eens, want Clair Obscur heeft een gigantische hoeveelheid side content, van talloze nieuwe gebieden die je kunt verkennen (en die net zo groot zijn als de 'reguliere' gebieden) tot minigames (op de Gestral Beaches) en vele geheime boss fights. In veel recensies stond dat dit spel relatief kort zou zijn voor een RPG (30-40 uur), maar als je alle side content doet is dat zeker niet waar, en uiteindelijk was ik zeker 60-70 uur met dit spel zoet. En in tegenstelling tot veel RPG's is de side content ook van een heel hoog niveau: geen veredelde fetch quests (ja, ik kijk naar jou, Nier), maar hele nieuwe gebieden en een aantal van de beste boss fights in het spel. Waar ik het wel mee eens ben is dat dit spel een betere indicatie zou kunnen gebruiken van wanneer je het beste de verschillende gebieden kunt verkennen. Nu ging ik relatief laat naar de final boss van Act 3, waardoor ik enorm overleveled was en letterlijk iedere vijand (waaronder ook de eindbaas) in één beurt versloeg voordat ze ook maar de kans hadden om mij aan te vallen. En meer in het algemeen boden veel gebieden relatief weinig uitdaging meer, terwijl ze op zich erg strak ontworpen waren, dus dat is zonde.

Overigens is er één prominente uitzondering op die afnemende moeilijkheidsgraad: de taaiste boss fight van het spel, Simon, die zich wat mij betreft kan meten met de allermoeilijkste bazen die ik heb verslagen. Ten eerste heeft hij een absurde hoeveelheid HP: mijn hele party was tussen de level 86 en 94 en al mijn wapens waren max level, en het koste me alsnog zo'n 30-45 minuten om hem te verslaan (ja, ik weet dat er one shot builds zijn, maar op die manier een boss verslaan vind ik niet bevredigend). Ten tweede heeft hij enorm lange en snelle combos: in de laatste fase heeft de langste combo zelfs iets van 20 hits (hoewel in een voorspelbaar tempo), die je allemaal perfect moet parryen voor een counterattack. En alsof dat nog niet genoeg is heeft hij ook nog een aanval die de HP van een personage naar 1 kan brengen, kan hij je shields stelen en kan hij dode party members 'deleten' waardoor je ze niet kan reviven (en voor de laatste fase 'delete' hij zo zelfs je hele main party). Niet voor mensen die niet van een flinke uitdaging houden dus, en uiteindelijk koste het me zo'n drie uur om hem te verslaan. Maar zijn combos zijn verder (net als bij Isshin in Sekiro) 100% fair, en het is zeker een boss fight die me lang bij zal blijven.

Over het verhaal en de wereld hebben anderen verder al een hoop geschreven, maar die zijn inderdaad ook van een hoog niveau. De villains zijn zeker geen eendimensionele schurken maar zijn complexe mensen die (vanuit hun perspectief) goede redenen hebben voor hun acties, en een aantal van de party members zijn geen simpele helden maar interessante personages met flinke gebreken. De finale, waarbij je een moeilijke keuze moet maken, is wat dat betreft een perfecte afronding van het spel. En de muziek is (zoals anderen ook al zeiden) inderdaad uitstekend: een soort van mengsel van RPG-invloeden en Franse cultuur, met een aantal prachtige tracks als resultaat. En de wereld is mede daardoor vaak een plezier om te verkennen, hoewel het ontwerp van de gebieden soms misschien iets te abstract/surrealistisch was voor mijn smaak.

Clair Obscur is kortom een uitstekende RPG die goede cijfers scoort in vrijwel ieder opzicht: het heeft een boeiend verhaal, interessante personages, een geweldige soundtrack, een mooie wereld met enorm veel (en goede) side content en leuke en behoorlijk uitdagende gameplay die met haar focus op parries erg doet denken aan Sekiro. Het nadeel van zoveel side content is echter dat het heel makkelijk is om overleveled te raken, waardoor het spel voor mijn gevoel later in het spel (met een aantal prominente uitzonderingen, zoals Simon) wat te makkelijk (en daardoor minder bevredigend) werd. Maar voor mensen die een mengsel van Sekiro en turn-based combat wel zien zitten is dit desondanks absoluut een aanrader. 4.25*

Zeer goede review, AnimoshVoor mij is dit dan weer perfect, ik haat (J-)RPG's waar je het hele game doorzoeft en dan tegen het einde een muur van ondoordringbare eindbazen hebt. De optie om te kunnen grinden voor dit vind ik fantastisch.

Ja, daar wilde ik al heel vroeg op terugkomen inderdaad, maar ik kon mijn reactie niet meer aanpassen. Een revisie wilde ik pas doen wanneer ik de hele post-game afgerond had: en dat is nu. Je hebt helemaal gelijk natuurlijk, mijn eerdere kritiekpunt over de post-game is niet meer van toepassing. Of beter gezegd, nooit van toepassing geweest.

Op moment van mijn review zat ik op 50 uur (waarvan een paar uur post-game) en gisteren bij afronding op 80 uur, dus er is inderdaad nog bergen van content na het afronden van het verhaal. Nieuwe post-game content, maar ook content waar je eerder mogelijk te underleveled voor was (met de gepaste "Danger!" als waarschuwing), waarvan enkelen uiteindelijk toch mini-avontuurtjes van meerdere uren bleken te zijn.

Met dat kritiekpunt ge-gommage-d heb ik in mijn laatste uren wel een ander (relatief klein) kritiekpuntje: Op de map is niet te achterhalen welke locaties gecleard zijn en welke nog niet. Aangezien ik uit morbide nieuwsgierigheid elke locatie wel binnentrad, (ook de locaties die mij met een "Danger!" begroette) en die locaties dus allemaal voorzien waren van een naam, was het achteraf minder goed bij te houden wat ik nou allemaal al gecleard had en wat nog niet.

Dat is zo, als je geen groot liefhebber van soulslikes en consorten bent is het inderdaad een voordeel als je de moeilijkheidsgraad kunt verminderen door levels te grinden. Maar het probleem voor mij was dat ik nooit heb geprobeerd om dat te doen - ik vocht met iedere mob en boss die ik tegenkwam, maar nooit meer dan één keer - en toch al snel overleveled raakte. Overigens is dat bij veel open world games een probleem (bij Elden Ring had ik bijvoorbeeld in zekere mate dezelfde ergernis), maar in dit spel is het verschil tussen Act 3 wapens en equipment en post-game wapens en equipment (waar je tijdens Act 3 al volop toegang tot hebt als je op ontdekking gaat) zó groot dat sommige gebieden niet alleen relatief eenvoudig worden maar volstrekt triviaal (je one-shot alles). Daarom zouden voor mij enkele hints wat betreft in welke volgorde je verschillende gebieden het beste kan doen zeer welkom zijn geweest.


Dan heb ik niets gezegd. Goed dat je uiteindelijk toch nog al die dingen hebt ontdekt.


Dat klopt, daar stoorde ik me ook aan, maar ik heb alles ouderwets op papier bijgehouden, haha. Dat ben ik gewend van FromSoft-games, die altijd enorm vaag zijn wat betreft je voortgang. Een ander kritiekpunt dat ik wat dat betreft nog had is dat je nergens kan zien of je alles gevonden hebt in verschillende gebieden, dus gaan voor 100% completion (alle geheime bazen vinden bijvoorbeeld: eentje ontdekte ik bijvoorbeeld per toeval achter zo'n zwart tentakel ding in een oud gebied, en zo zijn er vast nog meer) is vrijwel onmogelijk.