Song of Saya (2003)

Hoe ver ben jij bereid om te gaan voor de liefde?

Dat is de vraag die wordt gesteld in de plotomschrijving van deze visual novel (VN) op Steam, en dat vat de kern van dit spel goed samen. Liefde kan veel moois in een mens naar boven brengen: het kan niet alleen voor veel plezier en levensgeluk zorgen maar kan mensen ook doen uitstijgen boven simpel eigenbelang. Maar liefde heeft ook een donkere kant: het kan uiteraard ook een hoop ongeluk brengen (in de vorm van afwijzing, jaloezie en alle manieren waarop een relatie kan mislopen), maar daarnaast kan de liefde voor één persoon ook in conflict komen met het welvaren van een samenleving. En die donkere zijde van de liefde is het onderwerp van dit spel. In feite is dit de horrorversie van Beauty and the Beast: ook hier wordt iemand verliefd op een soort "beest", maar in de plaats van een sprookje krijgen we een pikzwart liefdesdrama vol tragedie en verschrikkingen die plaatsvindt in een wereld vol monsters en ingewanden (want na een ongeluk ziet de hoofdpersoon overal om zich heen groteske gruwelen, met uitzondering van één meisje).

Dit was mijn eerste VN - ik heb hem deels een poging gegund omdat ik een liefhebber ben van haar schrijver, Gen Urobuchi, en deels omdat het relatief kort is (zo'n 4-5 uur voor alle eindes) en de premisse me wel aansprak - dus het is lastig om een vergelijking te maken met andere spellen, maar boeien deed het zeker. Zoals gezegd is dit echt pikzwarte horror, maar hoewel ik niet zo'n liefhebber ben van cruelty for cruelty's sake kon ik het hier meestal wel behappen (al zijn er ook wel wat momenten die er vooral lijken te zijn voor de shock value) omdat het de onderliggende thematiek van de serie (de duistere kant van de liefde dus) meestal goed dient. En het plot dat steeds verder escaleert - en met de nodige zwarte humor wordt gebracht - is gewoon vermakelijk om te volgen. De personages zijn vrij zwak en hebben weinig diepgang, maar daar lijdt het spel niet echt onder. De kracht van het spel zit in het plot, en dat is een achtbaan. En de sfeer is ook adequaat: de visuals en soundtrack zullen geen awards winnen maar sterken het plot goed aan.

Naast een gebrek aan echte uitschieters (op het plot na, en dat moet je echt liggen) heeft het spel wel een aantal problemen. In de eerste plaats heb je amper keuzevrijheid: in het hele spel zijn slechts twee keuzes te maken (die tot drie verschillende eindes leiden), en de rest van de tijd lees je gewoon tekst. Van "gamen" is er dus weinig sprake. En zoals bij veel VNs wordt de ontwikkeling van de personages deels over verschillende eindes verspreid. Dat vergroot de herspeelwaarde, maar het zorgt er tegelijkertijd voor dat geen van de eindes helemaal compleet voelt. En hoewel de eindes allemaal sterk zijn ondermijnen ze elkaar voor mijn gevoel ook een beetje: ik kreeg het voor mijn gevoel meest passende einde (met Saya die haar zaden verspreidt) als eerste en de andere eindes voelen daarna een beetje overbodig. Sommige VNs hebben compleet andere routes waarin de wereld en personages hetzelfde zijn maar de voortgang en opbouw volledig anders zijn, maar alleen een paar alternatieve eindes brengen voor mij niet zoveel.

Kortom: als je van pikzwarte horror houdt en een keer een VN wil proberen is dit een goede optie: het is kort en het heeft een vermakelijk plot, met boeiende thema's die je aan het denken zetten en een lekker zwarte toon. Visual novels zijn mijn ding niet helemaal (ze missen de interactiviteit en flow van typische games en de audiovisuele synchronie van films en series), maar voor een eerste poging beviel dit prima. 3.5*

PS: de Steam-versie van dit spel is trouwens licht gecensureerd (de expliciete sex is eruit gehaald). Het spel is nog steeds hard zat, en sex zit er nog steeds in (zij het op een meer suggestieve manier), maar als je per se de ongecensureerde versie wil spelen is er ook een 18+ patch beschikbaar.

Deze kwam voorbij in een forum over "most disturbing horrorgames". Het concept klonk interessant en de vormgeving zag er sfeervol uit. Na zo'n 90 minuten spelen moet ik echter bekennen dat dit de eerste keer is dat ik een horrorgame uit heb gezet omdat het te allemaal te smakeloos werd. In dat opzicht was het “most disturbing horrorgame” label helemaal terecht .

De eerste 45 minuten waren goed. Spannend verhaal over een man wiens realiteit een letterlijke hel is geworden, met als enige lichtpunt één meid die er normaal uitziet. Je zou dit verhaal kunnen zien als een metafoor voor verslaving: hoe iemand zichzelf zo erg in een verslaving kan verliezen dat de rest van de wereld maar rot lijkt. Dat de verslaving het enige lichtpuntje is, niet realiserend dat juist deze verslaving de wereld zo rot houd. Of je kunt het zien als een metafoor hoe liefde de redding kan zijn bij depressie; liefde is het lichtpunt in de donkere wereld die het leven weer zin geeft.

Rond dit punt in het verhaal voelde ik daadwerkelijk medeleven met beide personages. Hoe ze allebei eenzame outcasts waren die samen vreugde konden vinden (in een wereld die dat niet elders voor hun bied). Ondanks dat Saya dingen doen die niet deugen, kreeg ik niet de indruk dat ze kwaadaardige intenties had maar dat ze gewoon een beroerd moreel besef had. De early CGI achtergronden wisten de uncanney valley vibe goed te ondersteunen en de misvormde geluiden van alle monsters waren goed akelig.

Maar na 1 uur verloor het verhaal mij volledig. Het verhaal werkte goed wanneer het hoofdpersonage niet bewust was van de gruweldingen die er achter de schermen plaatsvonden. Eenmaal bekend met wat er werkelijk aan de hand was en hij heeft de meest geforceerde, psychopatische reacties die ik ooit in een horrorgame heb gezien. 0 shock, 0 vedriet, 0 rouw, 0 haat. Gewoon "oh, had je één van mijn beste vrienden vermoord? Prima. Ik gaf toch niets om haar, blijkbaar. derp dididoo". Het hield daar niet bij op want alle personages maken vanaf dit punt de ene domme, geforceerde keuze na de andere en ik kon met niemand meer meeleven. Er gingen allerlei alarmsignalen af voor de neuzen van de personages, maar ze kozen telkens voor de domme geforceerde optie.

Als het slechts domme keuzes van personages waren dan had ik er niet al teveel problemen mee, maar Song Of Saya gooit er een lading bovenop door na 90 minuten opeens in een… verkrachting fetish(!?) te introduceren. Hoewel verkrachting een thema is dat verre van ongekend is bij horror, was de methode hoe ze het hier hebben gedaan heel smakeloos. Alsof de makers er zelf opgewonden van werden en de intentie hadden om porno te mengen met horror. Kun je nagaan dat ik met opzet de gecensureerde versie uitkoos en alsnog vond dat ze teveel lieten zien. De ongecensureerde versie maakt er al helemaal porno van (de steam versie suggereerde het een en ander, terwijl de ongecensureerde versie de seks in detail laat zien). De personages zien er toch echt uit als pubers. Hier was het punt dat het ophield met interessante horror zijn en veranderde in pure smakeloosheid die te hard probeerde schokkend te zijn. Maak ruige porno of maak schokkende horror, maar meng de twee niet.

Wellicht dat de game zich kon redden als ze de seks scenes ander hadden uitgevoerd en ik doorspeelde tot het einde, maar deze horrorgame ging te ver door verkrachtingsporno erin te mengen en ik wil er geen tel meer aan te besteden. Qua cijfer voel ik mij geneigd een 1,5* te geven voor de domme keuzes van de personages en hoe smakeloos het werd, maar dan zouden de goede eerste 45 minuten niet meegerekend worden (en wellicht een einde dat dingen goed kon maken).

Afrader, tenzij je super-duper nieuwsgierigheid hebt naar shock horror en goede weerstand hebt tegen verkrachtingsporno horror (Serbian Film is ook iets wat ik nooit zou kunnen kijken. De verhalen alleen al waren genoeg om mij misselijk te maken).